تقویم ؟

---

تقویم جمعه - ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ برابر 25/04/2024 (یا به عبارتی Friday - 26 April 2024) میلادی و ١٦‏/١٠‏/١٤٤٥ هـ ق (یا به عبارتی الجمعة - ١٧ شوال ١٤٤٥ هـ ق) قمری و جمعه - ۷ ثور ۱۴۰۳ فلکی است

تقویم چیست ؟

---

انسانها در طول تاریخ برای انطباق زندگی با طبیعت احتیاج به محاسبه زمان داشته‌اند. و در این راستا هر ملتی یک تقویم به تناسب فرهنگ و زندگی خود انتخاب نمود. مانند تقویم هجری ، تقویم قمری ، تقویم هجری قمری ،تقویم میلادی، تقویم شمسی و...

تقویم اساس زندگی انسانها می‌باشد و در طول تاریخ تقویم های زیادی مورد استفاده قرارگرفتند لیکن هر کدام از آنها به دلیل نقص‌هایی که داشتند کنار گذاشته شدند.

در آغاز انسانهای اولیه برنامه زندگی خود را براساس گرسنه شدن قرار دادند سپس بر اثر پیشرفت‌هایی که کردند به روز و شب و ماه و در پایان به سال تغییر دادند. و بدین ترتیب تقویم امروزبه سالنامه تبدیل شد.

در این موقع بود که تقویم‌های مختلفی تدوین گردید و روز به روز کامل تر شد بطوری که تقویم‌های قبلی منسوخ گردید وتقویم امروزی به وجود آمد.

در آثار باقیمانده از قبل تاریخ و سنگهای قائم باقیمانده از آنان نشان می‌دهد که آنان اولین رصد خانه‌ها را در حدود سالهای 2200-1600 قبل از میلاد بر پا کرده‌اندو بدین ترتیب برای نظم دادن به زندگیشان از آن استفاده می‌کردند.

بابلی‌ها جزء اولین اقوامی بودند که تقویم را به صورت سال‌نما تدوین کردند. آنها در اخترشناسی و ستاره شناسی مهارت داشتند و با حرکت ستارگان ، شهابها، کسوف و حرکت خورشید اولین تقویم جامع شمسی وقمری را بنیاد نهادند.

سپس مصریان باستان تقویم منظمی از حرکت ماه و خورشید درست کرده بودند که آغاز آن بالا آمدن آب رود نیل و طلوع ستاره شعرای یمانی بود، طغیان آب رود نیل که هر سال انجام میشد در کشاورزی زمینهای اطراف مهم بود.

در این راستا از چینی‌ها نیز تقویم‌هایی به دست آمده است .

تقویم چگونه بوجود آمده است؟

---

اولین تقویم جامعی که به دست آمده بر پایه سال شمسی یا قمری استوار بوده است که سعی بر آن شده که حداکثر انطباق را با رویدادهای کیهانی داشته باشد.

اولین تقویم بر اساس گردش زمین به دور خورشید بود که عبور متوالی خورشید از نقطه اعتدالین بهاری می‌باشد. و مدت آن 365 روز و 5 ساعت و 48دقیقه می‌باشد که به آن تقویم استوایی می‌گویند.

همچنین تقویم محاسبه شده بر اساس ماه (قمری) 354/357روز است که 11 روز از سال خورشیدی کمتر است و قرار دادن روزها در فواصل مناسب ضروری است.

تقویم‌ها برای تنظیم زندگی شهری، کشاورزی و وقایع تاریخی ، مذهبی حائز اهمیت هستند لذا اصلاح آنها همیشه لازم است بطوری که هر کدام از ما در هر روز چندین مرتبه می پرسیم امروز چندم است؟

واحد استاندارد برای تمامی سیستم‌های تقویم روز می‌باشد، و هر تقویم به واحدهای روز ، ماه و سال تقسیم شده است.

روز قسمتی طبیعی از زمان درتقویم است و مدت زمانی است که زمین یک دور حول محور خود می‌چرخد و برای تمام تقویم‌ها وجودش ضروری می باشد.

ستاره شناسان قبل از میلاد، ظهر را معیار تغییرروز می‌دانستند که مقارن با زمانی بود که سایه‌ها به کوتاه ترین شکل خود بر روی زمین می‌افتاد. بابلیان و یونانیان غروب را آغاز روز می‌دانستند، هندی‌ها و مصریها سحر را نقطه آغاز نامیدند . اما رومیان نیمه شب را نقطه آغاز روز قرار دادند و هنوز از این روش استفاده میشود و یک روز را به 24 ساعت تقسیم نمودند. اولین بار رومیان یک دوره هفت روزه را هفته نامیدند.

تقویم در ایران

---

ایران نیز یکی از کشورهایی است که در زمینه تقویم ید طولایی داشته است. اولین و کامل‌ترین تقویمی که در ایران رایج بود، تقویم زرتشتی بود که هر ماه آن 30 روز دقیق داشت و ماه 31 روزه نداشت و کلاَ چیزی بنام هفته وجود نداشت و هر روز نام مخصوص به خود داشت که با شنیدن نام آن روز می فهمیدند که امروزچندم است؟ اسامی روزها با معانی آن به شرح زیر می‌باشد:

اسامی روزها

---

• نخستین روز اورمزد یا هرمز نام داشت به معنی اهورامزدا ، چون هر کاری باید با نام خدا آغاز میشد.
• دومین روز بهمن یا وهومن نام داشت به معنی منش نیک
• سومین روز اردیبهشت به معنی بهترین راستی
• چهارمین روز شهریوربه معنی شهریاری
• پنجمین روز اسفند به معنی فروتنی
• ششمین روز خرداد به معنی تندرستی
• هفتمین روز امرداد به معنی بی مرگی و جاودانگی
• هشتمین روز دی به آذر به معنی آفریدگار
• نهمین روز آذر به معنی آتش
• دهمین روز آبان به معنی آب
• یازدهمین روزخورشید یا خور به معنی خورشید
• دوازدهمین روز ماه به معنی ماه
• سیزدهمین روز تیر نام ستاره‌ای در آسمان
• چهاردهمین روز گوشن به معنی جهان وهستی
• پانزدهمین روز دی به مهر به معنی آفریدگار
• شانزدهمین روز مهر به معنی محبت و مهربانی
• هفدهمین روز سروش به معنی فرمان برداری
• هجدهمین روز رشن به معنی عدالت و دادگری
• نوزدهمین روز فروردین به معنی فروهر
• بیستمین روز بهرام به معنی پیروزی
• بیست و یکمین روز رام به معنی رامش و شادمانی
• بیست و دومین روزباد به معنی باد
• بیست وسومین روزدی به دین به معنی آفریدگار
• بیست و چهارمین روز دین به معنی وجدان
• بیست و پنجمین روز ارد به معنای ثروت و نعمت
• بیست و ششمین روز اشتاد به معنی راستی
• بیست و هفتمین روز آسمان به معنی آسمان
• بیست و هشتمین روززامیاد به معنی زمین
• بیست ونهمین روز مهراسپند به معنی گفتار آسمانی
• بیست ونهمین روز مهراسپند به معنی گفتار آسمانی
• سی امین روز انارام به معنی فروغ جاودان

و پنج روز که درآخرسال اضافه می‌آمد هر کدام با نامی جداگانه خوانده میشد وبه این پنج روز جشن پنجه می‌گفتند و آن را جشن می‌گرفتند که اسامی این پنج روز بشرح زیر می‌باشد.

روز نخست پنجه آهنود، روز دوم پنجه اشنود، روز سوم پنجه سفیتمد، روز چهارم پنجه وهوخشتر وروز پنجم پنجه وهیشتوایشتی. بدین ترتیب سال زرتشتی نیز شامل 365 روز بود و یک روز سال کبیسه که هر چهار سال یک بار بود به نام اورداد به معنی روز اضافه بود .

تغییر در تقویم

---

با توجه به اینکه تقویم زرتشتی هفته نداشت روزاول هر ماه (اورمزد ) و روز هشتم ( دی به آذر) و روزپانزدهم (دی به مهر) و روز بیست و سوم ماه (دی به دین ) ، روز‌های تعطیل و استراحت بود.

در زمان هخامنشیان گاه شماری تغییراتی کرد و بصورت گاه شمار زرتشتی در آمد. در زمان تسلط اعراب بر ایران تقویم هجری قمری رایج شد وجایگزین آن شد و تا مشروطیت تقویم ایران بود.

اما با توجه به نقص‌هایی که گاه شمار قمری داشت که فصل‌ها مشخص نبودند و مدام سال چرخش داشت و پرداخت مالیات کشاورزان دچار مشکل می‌شد تقویم شمسی نیز کاربرد داشت.

تقویم جلالی خیامی

---

یکی دیگراز قدیم‌ترین و صحیح‌ترین تقویم‌های ایرانی، تقویم جلالی می‌باشد که به دستور خواجه نظام الملک توسط حکیم عمر خیام در زمان سلجوقیان نوشته شده و در آن زمان در قسمت اعظم ایران رواج یافت، که همین تقویم امروزی بر پایه آن تدوین شده است .

آغاز سال جلالی از اول بهار می‌باشد و یک سال به 6ماه 31روزه و6ماه 30 روزه و 5 ساعت اضافی به دنبال ماه دوازدهم دارد. روز اول سال جلالی ، روز ورود خورشید به اعتدال بهاری می‌باشد. سال جلالی بر عکس سال میلادی که هر 10 سال 3 روز با سال شمسی اختلاف پیدا می‌کند، همیشه مطابق با سال شمسی قرار دارد و آن را میتوان دقیق ترین تقویم جهان دانست.

تقویم امروزی ما که همان تقویم روز است در سال 1925 توسط دکتر محمد بیرشک به مجلس ارائه شد که بر اساس تقویم جلالی طراحی شده بود که هر چهار سال یکبار، سال کبیسه می‌باشد ، هر سال 12ماه دارد که 6 ماه اول سال 31 روزه و پنج تای بعد 30 روزه و یک ماه 29 روز ودرصورت کبیسه بودن 30 روز قرار داده شد. در ایران و ایران باستان مبداء سال را که شروع فصل حیات دوباره و دمیدن زندگی به طبیعت وگرمی زمین بود نوروز خواندند و آن روز را جشن می‌گیرند.

مبداء سال قمری و سال شمسی ، هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه می‌باشد.سال هجری قمری بر اساس گاه شماری ماه و از زمان هجرت شروع گردیده و آغاز سال خورشیدی، بر اساس گاه شمار خورشیدی و شروع آن از زمان هجرت می باشد. تقویم ایرانی یا تقویم فارسی براساس تقویم هجری شمسی محاسبه شده است.

مبداء سال قمری و سال شمسی ، هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه می‌باشد.سال هجری قمری بر اساس گاه شماری ماه و از زمان هجرت شروع گردیده و آغاز سال خورشیدی، بر اساس گاه شمار خورشیدی و شروع آن از زمان هجرت می باشد. تقویم ایرانی یا تقویم فارسی براساس تقویم هجری شمسی محاسبه شده است.

یکی دیگر از تقویم‌های جهانی تقویم میلادی است شروع سال میلادی با تولد حضرت مسیح آغاز شده است این تقویم نیز بر اساس سال خورشیدی محاسبه گردیده است.

با پیشرفت‌ها و ارتباط هایی که در دنیا انجام گرفته است همه کشور‌ها نیاز به ارتباط با یکدیگر دارند. برای همین مجبور به استفاده از تقویم‌های دیگر کشور ها دارند و باید این نیاز بر طرف شود.

در وب سایت زمان ها سعی بر این شده است که این نیاز مردم و دولت‌ها با تبدیل تاریخ درهرزمان بر طرف گردد. بطوری که میتوان هر تاریخی را مربوط به زمان گذشته یا حال ، به سال هجری شمسی یا سال هجری قمری و یا سال میلادی و یا بالعکس تبدیل کرد.